Ścięto buka sprzed stu lat, bo specjaliści tak nakazali. Mieszkańcy są zbulwersowani!

Wysoki, ponad stuletni buk z krotoszyńskiego parku miejskiego został ścięty. Drzewo jednak nie wyglądało na zeschnięte ani przechylone. Urzędnik Michał Kurek tłumaczy, że jego wydział wystąpił o usunięcie buka do konserwatora zabytków przyrody, bo otrzymał opinię specjalistów.

Mieszkańcy Krotoszyna, którzy dzwonili i pisali do nas w tej sprawie, są zbulwersowani. Ich zdaniem mierzący 30 m buk, który ścięto przy alejce prowadzącej w stronę komendy powiatowej policji, był zdrowy. Nasza obserwacja jest taka sama.

Obumieranie korony

Okazało się, że w trakcie zeszłorocznej kontroli stanu drzew w parku pracownicy wydziału gospodarki komunalnej, ochronny środowiska w magistracie stwierdzili m.in. obumieranie korony buka.

– Ze względu na rozmiar drzewa i jego wartość przyrodniczą, a także w obawie o bezpieczeństwo ludzi przebywających na terenie parku, pracownicy nie podjęli samodzielnej decyzji – wyjaśnia nam Michał Kurek, naczelnik wspomnianego wydziału.

Zlecono więc przeprowadzenie oceny firmie specjalizującej się w takich badaniach. Opinię dendrologiczną w lipcu 2020 r. przygotowała ATJ spółka cywilna Arkadiusza Tomczyka i  Tomasza Jelonka z Rakowni w gm. Murowana Goślina. Obaj mają tytuły naukowe doktorów habilitowanych inżynierii.

Opinia zaleciła usunięcie

– Posusz objął około 40 proc. objętości korony drzewa. Duże było ryzyko upadku ok. 120-letniego buka, a więc i zagrożenie dla osób przemieszczających się tamtędy – powiedział nam na podstawie opinii dendrologów M. Kurek. Po długich wahaniach udostępnił gazecie ekspertyzę, która jest dla sprawy kluczowa. Zrobił to, gdy się o nią kilkukrotnie upomnieliśmy.

Z opinii wynika, że drzewo wykazuje „silne zakłócenie wzrostu i rozwoju”. Po południowej stronie pnia na wysokości pomiędzy drugim a ósmym metrem występuje martwica, o czym świadczą ubytki kory. Korona po stronie południowej jest obumierająca. W pniu, co wskazało badanie tomogramem, występowały liczne uszkodzenia tkanki drzewnej.

Dendrolodzy stwierdzili więc, że drzewo jest w złym stanie zdrowotnym. „Zaleca się usunięcie drzewa w trybie pilnym” – napisali autorzy przy końcu opinii.

Fragment opinii dendrologicznej wykonanej przez ATJ Arkadiusz Tomczak Tomasz Jelonek s.c.

Zgoda konserwatora zabytków

Sprawę prowadziła kaliska delegatura Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków z Poznania, która dysponuje wszystkimi niezbędnymi dokumentami. Gdy zwróciliśmy się do Kalisza, poproszono nas o wysłanie maila z pytaniami. – Odpowiedzi prześlemy w możliwie najszybszym czasie – powiedziała nam konserwator zabytków Beata Matusiak w środę 30 czerwca. Do tej pory nie otrzymaliśmy odpowiedzi.

Ustaliliśmy jednak jak przebiegała cała sprawa. Na podstawie opinii dendrologicznej w lipcu 2020 r. wydział gospodarki komunalnej magistratu wystąpił do konserwator zabytków w Kaliszu o pozwolenie na usunięcie drzewa, gdyż park figuruje w rejestrze zabytków. Pozwolenie zostało wydane 28 sierpnia 2020 r. Ponieważ jednak wygasło, to w lutym 2021 r. gmina Krotoszyn uzyskała ponowne pozwolenie, przedłużone decyzją z 16 czerwca br. Tak więc B. Matusiak wyraziła zgodę na usunięcie buka, o co występował wydział Michała Kurka.

Mieszkańcy ostro komentują

Gdy zamieściliśmy tekst o buku na portalu rzeczkrotoszynska.pl, mieszkańcy komentowali sprawę z oburzeniem. “Rosło sobie ponad sto lat, przetrwało wojny, wichury, słynne tornado, a teraz, choć, moim zdaniem, zdrowe mimo wieku, rach ciach ścięte, pokrojone, bo decyzja, że zagraża policjantom i mieszkańcom” – napisała Beata Polańska-Wiatr. „Piękny stan pnia drzewa! Było trzeba ściąć suche gałęzie, a nie drzewo. Jak będę miał uszkodzony dach domu, to od razu zamówię buldożera, żeby zrównał z ziemią całą chałupę!” – skomentował Adrian. „Wydaje mi się, że było całkowicie zdrowe. Zero kornika, zero próchnicy. Twarde jak kamień. No, ale widocznie dendrolog wie lepiej” – stwierdził internauta o pseudonimie Rabewimi.

Jak urzędnicy badają drzewa?

Okazuje się, że cykliczne przeglądy prowadzone są ok. dwa razy w roku.

– Przeprowadzana jest ocena wizualna na podstawie oględzin, identyfikowane są symptomy mówiące o zamieraniu, występowaniu zgnilizny, grzybów pasożytniczych, postępującego rozkładu i pęknięć pnia, chorób liści – mówi.

M. Kurek dodaje, że zwraca się uwagę także na prawidłowość budowy drzew, ich symetrię,  stopień odchylenia od pionu, system korzeniowy. – Dokonuje się oceny pod kątem zminimalizowania zagrożenia poprzez przeprowadzenie zabiegów pielęgnacyjnych, np. w celu przywrócenia statyki drzewa, informuje.

Podczas przeglądów patrzy się także na siedlisko drzewa, tzn. w jakiej rośnie odległości od budynków, jezdni, chodnika czy ścieżki.

– Ponadto bierze się pod uwagę typowe dla poszczególnych gatunków cechy, na przykład kruchość. W ten sposób ustala się możliwość wywrócenia bądź złamania pnia (…). 

Gdy jednak są wątpliwości, zleca się opinię dendrologiczną. Jej podstawę stanowią badania tomogramem i rezystografem.

Zostają pytania (komentarz)

Naszym zdaniem, w wypadku drzewa, które było swoistym pomnikiem, należało zlecić jeszcze jedną ekspertyzę, by mieć zupełną pewność, że innego rozwiązania nie ma. Tego nie zrobiono, lekceważąco odnosząc się do wielkiego przyrodniczego majątku, jakim jest drzewostan starego parku – wspólny majątek mieszkańców Krotoszyna.

Wydaje nam się także, że kontrole pracowników wydziału gospodarki komunalnej są niewystarczające. W ich myśleniu nad profilaktyką czy pielęgnacją drzewostanu przeważa chęć wycinania niewygodnych okazów. Stary buk nie mógł tak poważnie obumrzeć w ciągu jednego roku. W takim razie przez kilka lat był zaniedbany. Kontrole są więc wątpliwe.

W parku można poza tym znaleźć więcej przejawów zaniedbanych, a nie leczonych drzew. Wystarczy się tylko przyjrzeć. Z tą karygodną praktyką należy wreszcie skończyć. Największą wartością tego miejsca są... same drzewa.

(Janusz Urbaniak)