PORADY. Jak nie dopuścić do zawału serca?

Zawał serca polega na powstaniu martwicy mięśnia sercowego, którą wywołują niedostateczna podaż lub zwiększone zapotrzebowanie komórek na tlen.

Typowe objawy to ostry ból odczuwany w środkowej części klatki piersiowej, za mostkiem. Określa się go jako pieczenie, rozpieranie, rozrywanie, ucisk lub dławienie. Jeśli trwa krótko (kilka minut), najprawdopodobniej jest to ból wieńcowy – typowy objaw choroby niedokrwiennej serca. Gdy utrzymuje się dłużej, oznacza zwykle atak serca.

Nietypowymi objawami zawału mogą być: silna duszność bez wysiłku fizycznego, uciskowy ból pleców, dokuczliwe bóle stawów łokciowych lub barkowych, żuchwy i krtani. Do tych nietypowych znamion dochodzą także sensacje o charakterze gastrycznym, czyli silny ból w górnej części brzucha, nudności, wymioty, odbijanie się, a nawet biegunka.

 W Polsce każdego dnia zawał dotyka ok. 300 osób. Skala uszkodzeń w sercu w jego następstwie zależy zwykle od tego, jak szybko chory trafi do szpitala. Zasada jest jedna - im szybciej, tym większe szanse na wyzdrowienie. W ciągu 3, nawet 6 godzin można przeprowadzić zabieg udrożnienia naczynia, a jeśli nie jest to możliwe, to podać leki rozpuszczające zakrzep. Ale po 12 godzinach od pojawienia się ostrego bólu zawałowego niewiele można już zrobić. Często kończy się to śmiercią.

Jeżeli pacjent szybko dotrze do szpitala, lekarze przystępują do udrożnienia tętnic zaczopowanych przez zakrzep. Mogą np. wprowadzić do tętnicy cienki cewnik i poszerzyć specjalnym balonikiem zwężone naczynie. Natomiast w miejscu najbardziej zarośniętym zakłada się stent (rurkę z siateczki), który rozpręża się w naczyniu, rozszerza jego ścianki i pozwala swobodnie przepływać krwi.

Co zwiększa ryzyko zawału? Na pewno tryb życia, ale także obciążenia dziedziczne. Szczególnie podatni są przede wszystkim mężczyźni powyżej +45 i kobiety +55 lat. Narażone są osoby, których rodzice przeszli zawały. Niekorzystnymi okolicznościami są palenie papierosów i przewlekły stres. Dni wypełnione godzinami przy biurku i brakiem aktywności fizycznej. Niewskazana są także otyłość, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, wysoki poziom cholesterolu.

Jeżeli zdarzy nam się podejrzenie świeżego zawału serca, w czasie oczekiwania na pogotowie należy zażyć 2 tabletki zawierające kwas acetylosalicylowy. Ma on właściwości przeciwzakrzepowe, dzięki czemu zmniejszy straty, jakie zawał poczyni w sercu. Może nawet uratować życie i na pewno nie zaszkodzi.