MINUTA CISZY. Henryka F. Nowaczyka (1941-2020) wspomina prof. Janusz Rybakowski

Zmarłego 18 marca br. w Poznaniu krotoszynianina Henryka F. Nowaczyka wspomina prof. dr hab Janusz Rybakowski. Autor tekstu jest lekarzem psychiatrą i profesorem Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Szkołę podstawową i Liceum im. Hugona Kołłątaja ukończył w rodzinnym Krotoszynie, z którym utrzymuje bliskie kontakty. Jest m.in. laureatem tytułu "Honorowy Obywatel Krotoszyna", który Rada Miejska nadała mu w 2015 r.

                                                               Fot. UTW w Gostyniu

Moja znajomość z Henrykiem sięga lat 50. ubiegłego wieku, gdy mieszkaliśmy niedaleko siebie na Al. Powstańców Wielkopolskich w Krotoszynie i chodziliśmy do Szkoły Podstawowej nr 1 przy tej ulicy. Nasza przyjaźń utrzymywała się przez kolejne lata jego pobytu w Krotoszynie, Poznaniu, południowej Wielkopolsce i po jego ponownym przyjeździe do Poznania w ostatnich latach. Dwa tygodnie przed jego odejściem, 18 marca 2020, miałem jeszcze możliwość odwiedzenia go w szpitalu.

Henryk był obdarzony talentem literackim i w młodości tworzył poezje. Jako kierownik Domu Kultury w Pogorzeli sprawił, że placówka stała się miejscem gościnnych spektakli teatrów z Kalisza i Gniezna oraz koncertów Wielkopolskiej Orkiestry Symfonicznej z Poznania. O jego działalności TVP zrealizowała w 1971 r. film dokumentalny w reż. Jerzego Szotkowskiego „Henryk, czyli o potrzebie entuzjazmu”.

Pasjonując się historią Wielkopolski, od 1981 r. systematycznie publikował artykuły w prasie regionalnej. M.in. odkrył i opisał nieznane dokumenty dotyczące Konstytucji 3 Maja, w tym wydany drukiem w Kaliszu pełny tekst ostatniej odezwy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego do narodu, znany dotąd fragmentarycznie.W ostatnich trzech dekadach Henryk Nowaczyk stał się jednym z najwybitniejszych chopinologów w naszym kraju. Już jego pierwszy artykuł „Kaliskimi śladami Fryderyka Chopina” został odnotowany w bibliografii dzieła Mieczysława Tomaszewskiego „Chopin. Człowiek, dzieło, rezonans”, a kilkanaście tytułów artykułów zamieszczonych w pismach regionalnych zapisał Kornel Michałowski w „Bibliografii Chopinowskej 1990-1993”, opublikowanej w „Roczniku Chopinowskim”.

Od 1994 r. zaczęły się ukazywać artykuły Henryka w „Ruchu Muzycznym”, do roku 2011 opublikowano ich ponad sto. Natomiast od roku 1997 zamieszczane były corocznie jego przyczynki w książkach programowych Międzynarodowego Festiwalu „Chopin w barwach jesieni” w Antoninie. W 2006 r. Centrum  Kultury i Sztuki w Kaliszu wydało książkę ze zbiorem jego szkiców „Chopin na traktach Wielkopolski Południowej”.

Z dociekliwością i detektywistyczną pasją Henryk badał informacje zawarte w korespondencji kompozytora, jak również w materiałach w archiwach krajowych i zagranicznych. Godząc gawędziarski styl swych artykułów z naukową skrupulatnością, starał się przedstawiać szczegóły biografii Fryderyka Chopina w kontekście historycznych realiów epoki, w której kompozytor żył i tworzył.

W 2013 r. nakładem Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina został wydany wybór artykułów-esejów Henryka F. Nowaczyka „Chopin w podróży. Glosy do biografii” pod redakcją Piotra Mysłakowskiego, w całości dotyczących tematyki chopinowskiej, których powstanie rozciąga się na osiemnaście lat (1994-2012) mrówczej pracy Autora. To monumentalne dzieło liczy 880 stron łącznie z bogatą bibliografią. Praca została przez środowisko muzykologów w Polsce i na świecie uznana za wybitne osiągnięcie badawcze.Henryk Nowaczyk odkrył fakt pobytu Fryderyka Chopina w Krotoszynie w dniach 1-2 września 1829 r., dzięki czemu powstała tablica pamiątkowa na budynku historycznej stacji pocztowej przy ul. Sienkiewicza. Informacja o tym była kilkakrotnie publikowana w „Rzeczy Krotoszyńskiej”, m.in. w artykule Pawła Płócienniczaka.