Zamknij

Pułkownik Wiktor Pniewski - właściciel Maciejewa i zdobywca Ławicy

22:26, 19.01.2021 Alicja Banaszek Aktualizacja: 16:57, 18.02.2021
Skomentuj

 

Przypominamy dziś postać płk. Wiktora Pniewskiego, powstańca wielkopolskiego, zawodowego oficera w 20-leciu międzywojennym, uczestnika wojny polsko sowieckiej i komendanta obozu Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii. A także właściciela majątku ziemskiego w Maciejewie.

Wiktor Nepomucen Pniewski urodził się 5 grudnia 1891 w Kłecku (pow. gnieźnieński). Był synem urzędnika pocztowego Stanisława i Anny zd. Chrzanowskiej. Na początku XX w. rodzina przeprowadziła się do Poznania i zamieszkała przy ul. Mostowej 15, w oficynie kamienicy, którą wybudował przyszły teść Wiktora – Jan Drygas.

 

Pierwsza wojna światowa

W czasie nauki w Szkole Handlowej w Poznaniu Pniewski należał do Towarzystwa Tomasza Zana. Po jej ukończeniu pracował jako drogerzysta. Do odbycia obowiązkowej służby w wojskowej w niemieckiej armii został powołany 3 października 1911 do 9 Pułku Huzarów w Strasburgu (Alzacja), następnie do 4 Baonu Lotniczego. Przed wybuchem I wojny światowej został pilotem obserwatorem.Na przełomie 1916 i 1917 r. przebywał na kursie w Szkole Lotniczej w Koszalinie, po którym  został mianowany sierżantem pilotem. Następnie został skierowany do 8 batalionu lotniczego w Grudziądzu (kwiecień-czerwiec). W czerwcu został przeniesiony do szkoły obserwatorów w Toruniu.Od grudnia 1917 przebywał na froncie zachodnim. Ciężko ranny w sierpniu 1918 powrócił do Poznania i na czas rekonwalescencji otrzymał przydział do 8. batalionu lotniczego w Grudziądzu. We wrześniu, na własne życzenie, został przeniesiony do 4. batalionu lotniczego w Poznaniu.

 

Sławny atak na Ławicę

Jeszcze w sierpniu po powrocie ze szpitala wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej w Poznaniu i włączył się w przygotowanie Powstania Wielkopolskiego. Po wybuchu rewolucji niemieckiej działał w centralnej Radzie Żołnierskiej V Korpusu w Poznaniu, wspólnie z Mieczysławem Paluchem, Bogdanem Hulewiczem i innymi. Równocześnie został członkiem Rady Żołnierskiej stacji lotniczej Ławica. Pełnione funkcje pozwoliły mu zapobiec wywiezieniu przez Niemców do Frankfurtu nad Odrą drogocennego materiału lotniczego, który po wybuchu powstania w całości dostał się w polskie ręce.Od 27 grudnia 1918 brał udział w walkach ulicznych w Poznaniu. 5 i 6 stycznia 1919 przeprowadził sławny atak na stację lotniczą Ławica. W wyniku bitwy w ręce Polaków trafił cenny sprzęt wojenny, m.in. ok. stu zdemontowanych samolotów w Hali Zeppelina na Sołaczu, prawdopodobnie przygotowanych do wywiezienia.

 

I Eskadra Wielkopolska

Po zdobyciu Ławicy, dekretem komendanta P.O.W. mjr. rez. Palucha, zostaje mianowany jej komendantem i dowódcą powstańczych sił lotniczych, z którymi bierze udział w walkach na froncie zachodnim i północnym.Na przełomie stycznia i lutego sformował 1 Eskadrę Wielkopolską, którą dowodził od 15 lutego 1919. Od 16 czerwca walczył z eskadrą na froncie wielkopolskim, a od 6 września na froncie litewsko-białoruskim. Z powodu choroby 6 stycznia 1920 powrócił z frontu do Poznania i 10 stycznia objął 10 dowództwo Stacji Lotniczej Ławica.

 

Warszawa, Poznań, Lwów

W lutym sformował Zapasowy Dyon Lotniczy. Rozkazem oficerskim NRL (16.02.1920) zostaje jego dowódcą. 1 czerwca został awansowany do stopnia kapitana. W działaniach wojennych 1920 roku dowodził Dyonem Zapasowym. Dekretem Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej (styczeń 1921) został mianowany podporucznikiem. 6 marca 1922 wyznaczony na zastępcę dowódcy Centralnej Składnicy Lotniczej w Warszawie.Od lutego 1925 uczestniczył w kursach doskonalących w Wyższej Szkole Wojennej. Następnie został przeniesiony do 3 Pułku Lotniczego w Poznaniu na stanowisko oficera taktycznego. 12 kwietnia 1927 awansował na stopień majora, a później (26.03.1931) został przesunięty ze stanowiska kwatermistrza pułku na stanowisko dowódcy dywizjonu.W 1932 pełnił funkcję komendanta bazy 6 Pułku Lotniczego we Lwowie. W 1935 został komendantem Centrum Wyszkolenia Lotnictwa nr 1 w Dęblinie, a 27 czerwca mianowano go podpułkownikiem. Od 1936 pełnił funkcję zastępcy kierownika do spraw zaopatrzenia w Kierownictwie Zaopatrzenia Lotnictwa w Warszawie.

 

II wojna i lata powojenne

W czasie kampanii wrześniowej 1939 przez Rumunię dotarł do Francji, gdzie dowodził eskadrą oficerską. W czerwcu 1940 organizował ewakuację lotniska do Wielkiej Brytanii. Został tam mianowany komendantem obozu żołnierskiego Polskich Sił Powietrznych (Dunholme-Lodge, 1940-1947). W trakcie niemieckiego nalotu został ciężko ranny w głowę.Do Polski wrócił 27 lipca 1947, zweryfikowany w stopniu pułkownika, był m. in.: dowódcą pułku lotniczego, szefem Wydziału Wojskowego w Państwowym Instytucie Hydrologiczno- Meteorologicznym.Orzeczeniem komisji lekarskiej MON (4.08.1952) otrzymał 72 proc. utraty zdolności zawodowej i został zwolniony z wojska. Po przejściu na rentę w latach 1952-1968 był cywilnym pracownikiem instytutu. Należał do Klubu Seniorów Lotnictwa przy Aeroklubie PRL.

 

Właściciel Maciejewa

W czerwcu 1918 zawarł związek małżeński z Jadwigą Drygas. Ich jedyne dziecko, syn Zbigniew Marian, zmarł w wieku 14 lat w 1934 r. Żona Jadwiga miała czterech braci rodzonych i dwóch przyrodnich. Jako najmłodsza z rodzeństwa była oczkiem w głowie najstarszego z nich Cyryla Ratajskiego, polityka, prezydenta Poznania, ministra spraw wewnętrznych w rządzie Władysława Grabskiego.Wiktor Pniewski dzięki małżeństwu z Jadwigą wszedł do rodziny majętnej z dobrą pozycją społeczną. W 1933 wraz z żoną nabył majątek ziemski w Maciejewie w pow. krotoszyńskim, w rodzinnych stronach teścia Jana Drygasa, który urodził się w niedalekim Bożacinie.W maciejewskim dworku mieszkała głównie osamotniona po śmierci syna Jadwiga, czekając na wizyty męża. Bardzo religijna, od momentu zamieszkania w Maciejewie zaangażowała się w działalność charytatywną i społeczną rozdrażewskiej parafii.Płk. Wiktor Pniewski zmarł 13 sierpnia 1974 w Koźminie, a jego żona 8 stycznia 1978.  Małżonkowie spoczęli we wspólnej mogile na cmentarzu parafialnym w Rozdrażewie.

 

Ważniejsze odznaczenia W. Pniewskiego  

Order Virtuti Militari V kl. (1921)Krzyż Oficerski Orderu Korony Rumunii (1923)Złoty Krzyż Zasługi (1928)Medal Pamiątkowy za wojnę 1918-21 (1928)Medal 10-lecia Odzyskania Niepodległości (1928)Krzyż Niepodległości (1932)Krzyżem Kawalerski i Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (Polonia Restituta)Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym (1958)

Salon w maciejewskim dworku – lata trzydzieste XX wieku

 

 

 

 

(Alicja Banaszek)

Co sądzisz na ten temat?

podoba mi się 0
nie podoba mi się 0
śmieszne 0
szokujące 0
przykre 0
wkurzające 0
facebookFacebook
twitterTwitter
wykopWykop
komentarzeKomentarze

komentarz(0)

Brak komentarza, Twój może być pierwszy.

Dodaj komentarz

0%