ZDUNY. Pośmiertny awans kaprala Aleksandra Chrula na stopień oficerski

Aleksander Chrul został pośmiertnie awansowany na stopień podporucznika. Patent oficerski podpisany przez prezydenta został wręczony jego mieszkającemu w Zdunach  synowi.

Kpr. Aleksander Chrul, syn Józefa, urodził się 22 sierpnia 1929 r. we wsi Talkuńce (pow. lidzki, woj. nowogródzkie, obecnie Białoruś). Ukończył 7 klas szkoły podstawowej. Pomagał rodzicom w gospodarstwie. W czerwcu 1941 r., po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej i wkroczeniu wojsk niemieckich na Wileńszczyznę, nadal tam pracował.

Od 1942 r. jego ojciec Józef oraz starsi bracia działali w szeregach konspiracyjnej Armii Krajowej na Nowogródczyźnie, w oddziale ppor. Czesława Zajączkowskiego ps. Ragner. W listopadzie 1943 r. także Aleksander Chrul rozpoczął służbę w AK, przyjmując pseudonim Szpak. Dowódcą jego macierzystej placówki w Talkuńcach był Romuald Kisiel, ps. Mucha. Placówka ta podlegała dowódcy 2. Batalionu 77. Pułku Piechoty AK, por. Janowi Borysewiczowi (Krysia).

Z racji młodego wieku pełnił funkcję łącznika między sąsiednimi placówkami, był zaopatrzeniowcem oraz pełnił służbę wartowniczą. “Ragnerowcy” walczyli na przełomie 1943/44 z radzieckimi partyzantami w obwodach baranowickim i grodzieńskim. Chrul jako szeregowy żołnierz uczestniczył w walkach 77. Pułku Piechoty AK z Niemcami o zdobycie miasteczek Raduń (19-20 maja 1944) oraz Ejszyszki (w czerwcu 1944). W maju 1944 r. organizacja “Ragnera” przeprowadziła też szereg akcji przeciwko niemieckim okupantom głównie po to, by zdobyć broń. Szpak razem z kilkoma kolegami rozbroił w maju 1944 r. w Winkowcach patrol samochodowy, zdobywając 10 karabinów i 2 pistolety.

Po zakończeniu II wojny światowej wyjechał z rodziną z zajętej przez sowietów Wileńszczyzny i zamieszkał w Płotach w pow. gryfickim. Podjął pracę w PKP, gdzie był zatrudniony do 1978 r. z przerwą na służbę wojskową. Jako inwalida I grupy pobierał rentę. Zmarł 5 maja 1999 r. w Gryficach (woj. zachodniopomorskie).

Z obawy przed komunistami przez wiele lat nawet najbliższej rodzinie nie mówił o swej przeszłości w AK. Dopiero po 1989 r. otworzył się przed bliskimi. 22 listopada 1989 r. odznaczono go Krzyżem Armii Krajowej. Dostał też kilka innych odznaczeń.   

5 lat temu jeden z jego synów, Andrzej Chrul, od 1978 r. mieszkaniec Zdun, zaczął szukać informacji o oddziale, w którym w czasie wojny walczył jego ojciec. M.in. nawiązał kontakt z Instytutem Pamięci Narodowej. W maju ub. roku napisał o zasługach ojca do Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Szczecinie. Ten skierował do Ministerstwa Obrony Narodowej odpowiedni wniosek, na skutek czego 9 grudnia 2021 r. prezydent Andrzej Duda wydał postanowienie o pośmiertnym nadaniu Aleksandrowi Chrulowi stopnia podporucznika.

21 lutego do Zdun przyjechali ppłk. Marek Kosicki – szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Poznaniu, i ppłk. Przemysław Bojarczuk – komendant Wojskowej Komisji Uzupełnień w Kaliszu. Wręczyli synowi Andrzejowi oficjalny dokument o nadaniu pośmiertnie stopnia oficerskiego kpr. Aleksandrowi Chrulowi.

– Bardzo dobrze, że ktoś się zainteresował chlubną przeszłością pana Aleksandra, dzięki czemu rodzina może mieć dziś satysfakcję i nadzieję, że pamięć o takich bohaterach przetrwa – powiedział ppłk. Kosicki.

W całej Wielkopolsce w ub. roku przyznano 3 pośmiertne awanse wojskowe, a w tym roku  zdunowski jest pierwszym.