Okolica ptaków. Jaskółka dymówka

 Jaskółka, to doskonały lotnik. Jej budowa jest idealnie przystosowana do super sprawnego lotu i niezwykłej swobody manewrowania. Poluje na owady latające ze skutecznością, o której mogą tylko marzyć piloci wojskowych myśliwców. Jest filigranowa, bo waży ledwie 16-20 g. Robi wrażenie bardzo eleganckiego ptaka, jej upierzenie przypomina angielski „morning dress”, zwany po polsku właśnie jaskółką albo żakietem.

Ludzie już w zamierzchłych czasach zwrócili szczególną uwagę na tego pięknego ptaszka, ale co tam ludzie, także greckie boginie Atena i Artemida przemieniały się w jaskółki.W naszej strefie klimatycznej jaskółki są ptakami wędrownymi. Przylatują do nas na wiosnę. Wszyscy znamy powiedzenie, że jedna jaskółka wiosny nie czyni, ale już mało kto wie, skąd ono się wzięło.

Gdy tytułowy utracjusz bajki Ezopa „Utracjusz i jaskółka” (VI w. p.n.e.) przepuścił cały majątek i został mu tylko płaszcz, pewnego dnia zobaczył jaskółkę i pomyślał, że to już  wiosna. Sprzedał płaszcz, przehulał pieniądze, a tymczasem nadeszły mrozy, jaskółka zamarzła, a on, rzec można, został na lodzie. Grecy do dzisiaj obchodzą 1 marca Święto Powrotu Jaskółek.

Rzymianie uważali jaskółkę za ptaka przynoszącego szczęście domownikom, a zrobienie jej krzywdy, sprowadzało nieszczęście na dom. Wergiliusz pisał, że kiedy się jaskółka zniża, deszcz się do nas zbliża.Dużo później chrześcijanie obdarzyli jaskółkę dymówkę wielką estymą, gdyż uznano, że to ona wyciągnęła cierń z głowy Chrystusa, na dowód czego ma pod dziobem ceglasto-czerwony ślad. W epoce renesansu właśnie jaskółka była uznawana za symbol zmartwychwstania Jezusa.

Gorzej mają dymówki we współczesnej Polsce. Sporo lat temu, ówczesny minister rolnictwa wydał rozporządzenie, że w oborach mogą przebywać wyłącznie zwierzęta gospodarskie. Chcąc go przestrzegać, należałoby usunąć z obejść gniazda dymówek. Choć upłynęło sporo czasu, przepisów wciąż nie zmieniono. Dymówki żyją więc w polskich wsiach dzięki mądrości i dobremu sercu rolników.

Polubili ją także poeci, Broniewski w jednym z wierszy porównuje swoją kochankę do jaskółki. Najtrwalszy jednak ślad we wrażliwości, nie tylko mojego pokolenia, pozostawiło dramatyczne i ekspresyjne wykonanie przez Stana Borysa, piosenki Jaskółka uwięziona. Wspaniała muzyka Janusza Kępskiego i powszechnie zaliczany do najlepszych w historii polskiej piosenki tekst pióra Kazimierza Szemiotha, wpisały jaskółkę na zawsze w obraz polskiej kultury, nie tylko tej popularnej . Nie sposób zapomnieć tych magicznych wersów:

Jaskółka czarny sztylet, wydarty z piersi wiatru 

Nagła smutku kotwica, z niewidzialnego jachtu

Katedra ją złowiła w sklepienia sieć wysoką 

Jak śmierć kamienna bryła 

Jak wyrok na prostokąt.

Jaskółka błyskawica w kościele obumarłym 

Tnie jak czarne nożyce lęk, który ją ogarnia.